شاید می توان گفت که در زمان صفویه غرب به تقویت خود می پرداخت اما در زمان قاجاریه از لاک خود بیرون آمده بود و به تضعیف و تجزیه ی قدرت های مشرق فکر می کرد و برای این تجزیه از هر پیشامدی بهره می گرفت، حتی از انقلاب ها و اصلاح هایی که در ایران و عثمانی به عمل می آمد استفاده ها می کرد.
فعالیت های اصلاحی جمال الدین اسدآبادی و دیگر روشنفکران نتیجه اش برای بریتانیا ماند و به وسیله ی آن عثمانی را تجزیه کرد و حکومت ایران را در دست گرفت و به مقاصد خویش رسید.
و همین مسأله باید برای ما یک درس باشد که ما حق را از حق و برای حق بخواهیم و اینقدر بیدار باشیم که حق ما، طعمه ی باطل نگردد و قدرتهای استعماری از آن تغذیه نکنند؛ چون هنگامی که باطل از حق تغذیه کند به نیروی عظیمی دست می یابد. شکست هایی که تا به حال نصیب گردیده اکثراً به خاطر فراموش کردن همین درس بوده است.
منبع: کتاب نگاهی به تاریخ معاصر ایران، علی صفایی حائری